14.04.2021 tarihli ve 31455 sayılı Mükerrer Resmi Gazete’ de Türkiye ve Birleşik Krallık arasında imzalanan Serbest Ticaret Anlaşmasının Menşe Kuralları ve Menşe İşlemlerine ilişkin Protokolün değiştirildiğini bildiren 3827 sayılı Karar yayımlanmıştır.

Menşe protokolünde öne çıkan değişiklikler aşağıda belirtilmektedir:

1.    Menşe Kümülasyonu(Madde 3) Kısmında yapılan değişiklikler:

Ø  Birleşik Krallık’ta kümülasyon ve Türkiye’de kümülasyon maddeleri yerine “Menşe kümülasyonu” olarak tek maddede toplanmıştır.

Ø  Önceki Protokolde belirtilen ve İsviçre (Liechtenstein dâhil), İzlanda, Norveç, Türkiye veya Avrupa Birliği veya Ek-4’te listelenen bir ülke menşeli girdiler dâhil edilmek suretiyle Birleşik Krallık’ta elde edilen ürünler yetersiz işlemlerin ötesinde bir işçilik veya işlemden geçmiş olmalan şartıyla, Birleşik Krallık menşeli olarak kabul edileceği hususu düzenlenerek bünyelerine Avrupa Birliği menşeli girdiler dahil edilerek ve yetersiz işlem ve işçiliğin ötesine geçilerek taraf ülke menşeli kabul edileceği belirtilmiştir.

Ø  Önceki Protokolde  EK-4’de yer alan ülkelerle kümülasyon yapma imkanı kaldırılmıştır.

Ø  Menşeli olmayan girdiler üzerinde yapılacak üretimde bir Tarafta gerçekleştirilen üretimin, ürünün diğer Taraf menşeli olup olmadığının belirlenmesinde yapılacak menşe beyanı  için tedarikçi beyanının veya menşeli olmayan girdileri detaylı şekilde tanımlayan eşdeğer belgenin kabul edileceği belirtilmiştir.

Ø  Önceki protokolde yer alan ve kümülasyonda 50 ila 63’üncü Fasıllarda sınıflandırılan ürünleri hariç tutan maddeye yeni protokolde yer verilmemiştir.

2.    Gümrük vergilerinde geri ödeme veya muafiyetler kısmında yapılan değişiklikler:

Ø  İhracatı gerçekleştiren Taraf’ta imalatta kullanılan girdilere uygulanabilen gümrük vergilerinde geri ödeme veya muafiyetlere ilişkin yasağa yeni protokolde yer verilmemiş olup anlaşmanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç iki yıl içerisinde geri ödeme ve dahilde işleme uygulamalarının gözden geçirileceği belirtilmiştir.

Ø  Önceki protokolde Fasıl 50 ila 63’te sınıflandırılan ürünlere uygulanan gümrük vergilerinin geri ödenmesine veya muafiyeti yasağı kaldırılmıştır.

İlgili Resmi Gazete linki aşağıdaki gibidir.

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/04/20210414M1-1.pdf

Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğünden alınan bir yazıya atıfla Türkiye İhracatçılar Meclisi(TİM)’nden alınan yazıda, Çin Halk Cumhuriyeti’nin, ithalatı genişletmek, iç pazarı canlandırmak ve ülkenin yüksek standartlı serbest ticaret alanlarının oluşumunu desteklemek amacıyla, toplam 883 tarife satırında yer alan belirli ithal mal ve malzemelere yönelik tarife oranlarını 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere azalttığı veya sıfırladığı, 484 tarife satırında ise tarifelerin 1 Temmuz 2021 tarihinden itibaren azaltılmasına karar verdiği bildirilmektedir.

Ülkelerin, iç piyasa ihtiyaç ve dinamiklerinin yanı sıra, uluslararası ticareti artırmak, serbest ticarete destek vermek gibi gayelerle, bu tür “tek taraflı tarife liberalizasyonu” (unilateral tariff liberalization) uygulamalarını hayata geçirmelerinin mümkün olduğu; Çin tarafından yapılan söz konusu açılımın, son olarak Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in, Çin’in toplam ithalatının önümüzdeki 10 yılda 22 trilyon doları aşmasının hedeflendiğinden bahisle, 2020 yılı Kasım ayında üçüncü kez düzenlenen Çin Uluslararası İthalat Fuarındaki “1,4 milyar nüfusa ve 400 milyonu aşan orta gelir grubuna sahip, muazzam büyüklükteki Çin pazarının, dünyadaki en umut verici pazar olduğu” yönündeki söylemiyle de örtüştüğü ifade edilmektedir.

Bununla birlikte, Çin Maliye Bakanlığı tarafından yapılan açıklamadan, tarife indirimi yapılan ürünlerden bir kısmının, kanser ilacı üretiminde kullanılan ham maddeleri de ihtiva ettiği, böylelikle, ilaç fiyatlarının aşağı çekilerek, hasta aileleri üzerindeki yükün de bir nebze azaltılmasının amaçlandığı anlaşılmakta, öte yandan, tarife indirimine gidilen bilgi teknolojisi ürünlerinin, aynı zamanda Çin’in yüksek kalite ve teknoloji ürünleri ithalatını artırmaya yönelik tutumunun da göstergesi olduğu belirtilmektedir.

Ülkemizin Çin’e ihracatı ve Çin’in dünyadan ithalatı çerçevesinde incelendiğinde, 883 ürünün yer aldığı 1. listedeki, aralarında HS 3202.90 altında yer alan “Debagatte Kullanılan Anorganik Maddeler Müstahzarlar” ve HS 2901.21 altında sınıflandırılan “Etilen (Asiklik Hidrokarbonlar, Doymamış)”in de yer aldığı 22 üründe, 2019 yılında ülkemizin Çin’e 23,6 Milyon Dolar seviyesinde ihracatı (Çin’in 2020 yıllık dış ticaret Çin’in ithalat vergilerinde indirim sağlayacağı ürünler 2 ayrı listede yayınlanmış olup, ekte yer alan 1. listedeki 883 tarife satırında, 1 Ocak 2021 tarihinden itibaren geçerli olacak indirimlerle anılan ürünlerde ortalama gümrük vergisi %7’den %3’e düşürülmekte, bir diğer listedeki 484 tarife satırında ise 1 Temmuz 2021 tarihinden itibaren geçerli olacak tarife indirimleri ile bu ürünlerdeki ortalama gümrük vergisi %0,9’dan %0,4’e çekilmektedir.) bulunduğu görülmektedir. Aynı dönem itibarıyla, söz konusu 22 üründe, Çin’in dünyadan ithalatı ise 13,9 Milyar Dolar seviyesindedir. 1 0cak 2021 tarihinden itibaren söz konusu 22 üründe ortalama gümrük vergisinin %9,1’den %3,3’e düştüğü bilinmektedir.

Öte yandan, 484 tarife satırından müteşekkil 2. listede ise 92 üründe ülkemizin 2019 yılında Çin’e 44,1 Milyon Dolar ihracatı bulunduğu tespit edilmiş olup, Çin’in bu ürünlerde dünyadan ithalatı 477,6 Milyar Dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Söz konusu listede, HS 9018.90 altında yer alan “Tababetle İlgili Diğer Alet ve Cihazlar” (Türkiye’nin Çin’e ihracatı 18,8 Milyon Dolar, Çin’in dünyadan ithalatı 3,5 Milyar Dolar); HS 847989 “Kendine Özgü Fonksiyonlu Diğer Makine-Cihazlar”, (Türkiye’nin Çin’e ihracatı 6,6 Milyon Dolar, Çin’in dünyadan ithalatı 8,6 Milyar Dolar); HS 8414.10 altında sınıflandırılan “Vakum Pompaları” tanımlı ürün (Türkiye’nin Çin’e ihracatı 2,7 Milyon Dolar, Çin’in dünyadan ithalatı 866,8 Milyon Dolar) de yer almaktadır. Söz konusu 92 üründe ortalama gümrük vergisinin 1 Temmuz 2021 tarihinden itibaren %0,8’den %0,2’ye düşeceği de ayrıca bildirildiği belirtilmektedir.

Kanunu okumak için tıklayınız.